Als moeders willen we natuurlijk het beste voor onze kinderen, maar dat betekent niet dat we ze hoeven te overladen met speelgoed. Juist door bewust met speelgoed om te gaan en te kiezen voor een meer minimalistische aanpak, kunnen we een positieve invloed hebben op hun speelgedrag én ons huishouden. Minimalisme met kinderen klinkt misschien lastig, maar het brengt verrassend veel voordelen
In deze blog delen we tips om speelgoed te minimaliseren. We vertellen hoe je bewust keuzes kunt maken, de hoeveelheid speelgoed kunt beperken zonder speelplezier op te offeren, en je kinderen kunt inspireren om creatief te spelen. Het doel is niet om elk stuk speelgoed uit huis te verbannen, maar om balans te vinden en ze te laten genieten van wat ze écht waarderen.
Kinderen hebben geen speelgoed nodig
Het idee dat kinderen zonder bergen speelgoed beter af zijn, klinkt misschien gek in een wereld waarin elke gelegenheid aangegrepen wordt om iets nieuws voor ze aan te schaffen. Maar als je ooit een peuter hebt gezien die speelt met een lege doos of een oude sleutelbos, dan weet je waar we het over hebben: kinderen hebben eigenlijk geen speelgoed nodig. Kijk maar eens op Instagram naar de grappige reels waarin ouders het favoriete “speelgoed” van hun kinderen showen – lege plastic flesjes, afstandsbedieningen en zelfs de kartonnen dozen waar hun nieuwe speelgoed in was verpakt.
Juist minder speelgoed helpt kinderen om creatiever en zelfstandiger te worden. Als ze niet meteen naar een kant-en-klare oplossing kunnen grijpen, zijn ze geneigd om zelf te verzinnen wat ze met hun omgeving kunnen doen. Een stok wordt een toverstaf, een deken verandert in een kasteel, en een simpele doos biedt eindeloze avonturen.
Het is verrassend hoe weinig kinderen eigenlijk nodig hebben om plezier te maken! Wat voor ons alledaagse spullen zijn, zien kinderen als een schatkamer vol mogelijkheden. Zonder een overvloed aan speelgoed leren kinderen ook langer aandachtig met één ding bezig te zijn, wat goed is voor hun concentratie. Daarnaast wordt hun fantasie extra gestimuleerd – ze moeten immers zelf bedenken hoe ze dingen tot leven kunnen brengen.
Speelgoed minimaliseren: 8 tips
Natuurlijk, je kinderen helemaal zonder speelgoed laten opgroeien is wel héél spartaans minimalisme – niet echt de stijl waar wij voor gaan. Onze kinderen hebben ook gewoon speelgoed; we vinden het fijn om ze iets te geven dat speciaal voor hen bedoeld is.
Maar eerlijk is eerlijk: het kan wel een flink tandje minder dan de stapels speelgoed die je in veel huishoudens ziet. Het gaat niet om alles weg te doen, maar om bewust te kiezen wat blijft en wat eigenlijk alleen maar stof staat te verzamelen. Met wat minder speelgoed blijft er ruimte over voor de écht leuke dingen – en hoef je minder vaak op te ruimen!
Wij geven daarom in deze blog handige tips om de hoeveelheid speelgoed te minimaliseren.
#1 Speelgoedrotatie
Speelgoedrotatie is een slimme manier om het overzicht te bewaren en je kinderen steeds opnieuw enthousiast te maken voor hun eigen speelgoed. Het werkt heel eenvoudig: in plaats van al het speelgoed tegelijk beschikbaar te hebben, bewaar je een deel uit het zicht en wissel je het regelmatig af. Voor je kinderen lijkt het alsof er steeds iets nieuws verschijnt, terwijl het in feite gewoon hun oude speelgoed is dat weer even de show mag stelen.
Hoewel je hiermee niet per se het speelgoed vermindert, is het een mooie eerste stap. Je krijgt de kans om te zien hoe je kinderen vaak leuker en creatiever spelen als er minder in de kast staat. Ze leren elk stuk weer echt waarderen en gaan langer met één ding aan de slag. En als bonus heb je minder opruimwerk én een rustigere speelomgeving – dat is voor iedereen fijn!
#2 Fysieke grenzen
Een praktische manier om het speelgoed in toom te houden, is door fysieke grenzen te stellen. Kies een specifieke ruimte, zoals een plank, een bak, of misschien een enkele kast – wat het beste werkt voor jouw gezin. Het idee is simpel: als die ruimte vol is, moet er eerst iets weg voordat er nieuw speelgoed bij kan. Maak die keuze vooral samen met je kindjes. Dit helpt niet alleen om overzicht te bewaren, maar leert kinderen ook om keuzes te maken en bewust om te gaan met wat ze hebben.
Voor ons werkt dit principe extra goed omdat we in een heel klein huis wonen, waar de ruimte voor speelgoed gewoonweg beperkt is. Er kan simpelweg niet méér in. Een groot deel van het jaar reizen we bovendien in onze camper, waar we maar één kastje voor speelgoed hebben. Alles moet daarin passen – zo niet, dan blijft het thuis. Hierdoor is het speelgoed dat meegaat altijd heel bewust gekozen. Het helpt ons allemaal om met minder te leven en juist méér plezier te halen uit wat er is!
#3 Kies bewust en selectief
Een minimalistische benadering van speelgoed vraagt om bewuste keuzes. Kijk goed naar wat écht bij je kinderen past. Zo spelen onze kinderen, en vooral onze zoon, graag heel fysiek. Kleine speelgoedjes blijven dan vaak liggen, terwijl grote speelmaterialen zoals stapelstenen en een Montessori klimrek favoriet zijn. Speelgoed met een open einde werkt bij ons ook goed: het nodigt uit tot allerlei soorten spel en blijft daardoor langer interessant.
Als je gaat kiezen, denk dan ook aan duurzaamheid en educatieve waarde. Kies bijvoorbeeld voor duurzaam speelgoed, gemaakt van kwalitatieve materialen of tweedehands, en voor items die je kinderen echt helpen in hun ontwikkeling. Kijk bijvoorbeeld eens rond op Kinderspel.net voor een selectie aan duurzaam en educatief speelgoed.
Door bewust en selectief te kiezen, zorg je ervoor dat het speelgoed dat je in huis haalt, echt waarde toevoegt – en niet zomaar stapelbaar is in een speelgoedkast!
#4 Verlanglijstje voor verjaardagen
Het kan best frustrerend zijn wanneer familie en vrienden je kinderen op verjaardagen en feestdagen alsnog overladen met nieuw speelgoed, terwijl je juist probeert het aantal spullen te beperken. Hoe ga je daarmee om? Een effectieve tip is om gedurende het jaar een verlanglijstje bij te houden met dingen die je kinderen écht willen of nodig hebben. Hierop kun je ook prima praktische items zetten zoals nieuw beddengoed, kleding of zelfs belevenissen zoals een dagje uit – wat voor jullie werkt!
Deel dit lijstje met je familie en vrienden en geef daarbij vriendelijk aan dat jullie liever geen cadeaus buiten dit lijstje ontvangen. Op deze manier wordt de gulheid van je omgeving gericht op wat werkelijk van waarde is voor je kinderen, zonder dat er onnodig nieuw speelgoed in huis komt. Het helpt iedereen om bewuster om te gaan met het geven van cadeaus en voorkomt dat je huis weer volstroomt met spullen waar je niet op zit te wachten. Zo houden jullie de balans in huis én krijgen de kinderen toch iets waar ze blij van worden.
#5 Ervaringen als cadeau
Een van de mooiste manieren om minimalistisch om te gaan met cadeaus is door ervaringen te geven in plaats van spullen. Voor verjaardagen geven wij zelf graag een ervaring cadeau – een uitstapje dat écht een feestje is en veel langer bijblijft dan welk stuk speelgoed dan ook. Ook aan familie vragen we om quality time als cadeau. Een dagje samen op pad is vaak veel waardevoller dan een fysiek cadeau.
En het mooie is: dit hoeft helemaal niet groot of duur te zijn. Een picknick in het park, een bezoekje aan de kinderboerderij of een middag in een leuke speeltuin kan al een fantastische ervaring zijn voor je kind. Het gaat erom dat het bijzonder voelt en dat je echt tijd samen doorbrengt. Kinderen zullen zich die momenten veel beter herinneren dan een extra stuk speelgoed – een waardevolle herinnering voor iedereen.
#6 Speelgoed ruilen
Merk je dat er niet meer met bepaald speelgoed wordt gespeeld, bijvoorbeeld omdat ze het zijn ontgroeid? En wil je je kinderen daarom toch iets nieuws geven? Probeer dan speelgoed te ruilen! Het is een geweldige manier om variatie in huis te brengen zonder dat er steeds meer spullen bijkomen. Volg het “1 erin, 1 eruit”-principe: als er iets nieuws binnenkomt, gaat er iets anders weg.
Dit kan bijvoorbeeld door te ruilen met vrienden, familie of buren, of door deel te nemen aan een speelgoedruilmarkt. Zo geef je ongebruikt speelgoed een nieuw leven bij een ander kind, terwijl jouw kind een nieuwe aanwinst heeft om te ontdekken. Op deze manier hou je het speelgoed in huis overzichtelijk en blijft alles leuk en fris – zonder dat je steeds nieuwe spullen hoeft aan te schaffen.
Extra tip: je kunt ook zelf een speelgoedruilmarkt organiseren. Dat kan zowel voor speelgoed als voor kinderkleding!
#7 Zelf opruimen
Betrek je kinderen bij het opruimen van hun speelgoed. Dit helpt niet alleen om het huis netjes te houden, maar leert ze ook verantwoordelijkheid en waardering voor hun spullen. Maak opruimen tot een vast onderdeel van het speelritueel: als er iets nieuws wordt gepakt, gaat het vorige eerst terug op zijn plek.
Door kinderen te laten zien hoe ze zelf hun omgeving kunnen organiseren, geef je ze waardevolle vaardigheden mee. Bovendien zullen ze eerder geneigd zijn om met zorg om te gaan met hun speelgoed. Door ze vanaf jonge leeftijd te betrekken, wordt opruimen iets gewoons – en niet iets dat je alleen als ouder doet.
#8 Wees een rolmodel
Kinderen leren het meeste door te kijken naar wat jij doet, niet door wat je zegt. Laat zien hoe je bewust en minimalistisch met spullen omgaat – van het kiezen tot het verzorgen en opruimen ervan. Wanneer je zelf alleen de spullen houdt die echt belangrijk zijn en zorgvuldig omgaat met nieuwe aankopen, geef je het beste voorbeeld dat ze kunnen krijgen.
Kinderen zullen jouw houding tegenover spullen vanzelf overnemen, vaak zonder dat er een lang gesprek nodig is. Ze leren dat waarde niet in kwantiteit zit, maar in zorgvuldige keuzes. Zo geef je hen de basis mee voor een bewuste, minder materialistische kijk op spullen – een les die ze hun hele leven zal helpen.
